NJË DITË
Ju të hunit
E të litarit
Votoni nenin
Për qethjen e gomarit
Por sojin tuaj
Ju mos u bezdisni
Gjeni një kod
Dhe mirë qëndisni
As sa për dy gishta
PO FRYN NJË ERË - KAP.6 DONKISHOTI DHE ROSTINANTI
PO FRYN NJË ERË
Po fryn era nga Evropa
Me furtunë e me bela
Na bëri shpirtin
Gropa, gropa
Zi e më zi
Se s’ka ma
Lloj, lloj ligjesh
Po na sjellin
Veç ka nisur plaka
Po fryn era nga Evropa
Me furtunë e me bela
Na bëri shpirtin
Gropa, gropa
Zi e më zi
Se s’ka ma
Lloj, lloj ligjesh
Po na sjellin
Veç ka nisur plaka
JETO SI NJERI KAP.5 DONKISHOTI DHE ROSTINANTI
Na ka dalë në lagje
Një bela
Plaku matuf
E plaka gungaçe
Thua se fluturojnë
Nëpër hava
Si kanë nisur t’i përdorin
Disa ilaçe
SI DONKISHOTI - part 1
Nuk di sa vlen
Një bisht gomari
Por pa përdhosur dikë
Ti dot nuk jeton
Mendo pakëz me kokë
Mor bir zuzari
Kongresi Kombëtar i Elbasanit(2-8 shtator 1909)
Kongresi i Dibrës nuk e ndryshoi vendimin e marrë qysh më
parë nga rrethet atdhetare për të mbledhur një kongres kombëtar në Elbasan, i
cili do të shqyrtonte në mënyrë të veçantë problemin e shkollës shqipe që ishte
bërë objekt i sulmeve të xhonturqve,
Reaksioni xhonturk dhe qëndresa kundër tij (1909-1910)
Megjithëse Komiteti Qendror “Bashkim e Përparim” kishte
deklaruar se nuk do të përzihej në çështjen e zgjedhjes së alfabetit të gjuhës
shqipe, në të vërtetë ai mobilizoi kundër Lëvizjes Kombëtare Shqiptare dhe në
mënyrë të veçantë kundër klubeve e shkollave shqipe gjithë administratën
shtetërore, qendrore e lokale, klerikët fanatikë myslimanë dhe ekspeditat e
gjeneralëve osmanë.
Kongresi i Dytë i Manastirit (2-3 prill1910)
Në këtë gjendje të acaruar të marrëdhënieve
shqiptaro-turke, kur konflikti me xhonturqit për çështjet e kulturës shqiptare
kishte arritur kulmin e tij, atdhetarët shqiptarë mblodhën një kuvend tjetër
kombëtar, Kongresin e Dytë të Manastirit. Ky tubim u thirr me nismën e klubit
“Bashkimi” të Manastirit dhe i zhvilloi punimet nga 2-3 prill të vitit 1910.
Shkolla e shkrimi shqip pas Kongresit të Manastirit dhe dhuna xhonturke (dhjetor 1908 - gusht 1909)
Të mbështetur në vendimet e Kongresit të Manastirit, atdhetarët
shqiptarë hapën shkolla të reja shqipe dhe i shtuan përpjekjet për të përhapur
shkrimin shqip në të katër anët e vendit. Në janar të vitit 1909 klubi i
Elbasanit mblodhi të holla të mjaftueshme për të mbajtur me
Kongresi i Manastirit 14 - 22 nëntor 1908
Përhapja e shkollave dhe e mësimit të gjuhës shqipe, si
edhe zhvillimi i kulturës kombëtare në përgjithësi, shtruan në rend të ditës
nevojën e caktimit të një alfabeti të vetëm. Rilindësit me të drejtë e shihnin
mungesën e një alfabeti të njëjtë të gjuhës shqipe jo vetëm si një problem
gjuhësor e kulturor, por edhe si një çështje politike, një shenjë ndasie, që
pengonte bashkimin e shqiptarëve. Zgjidhja e saj do të ndihmonte si në lëvrimin
e mëtejshëm të gjuhës e të letërsisë shqipe, ashtu edhe në konsolidimin e
unitetit kombëtar dhe të bashkimit politik të popullit shqiptar.
Roli historik i Kongresi të Manastirit për njësimin e alfabetit të gjuhës shqipe (14-22 nëntor 1908) (Liber)
Kongresi u hap në Manastir
më 14 nëntor 1908 dhe i vijoi punimet deri më 22 nëntor. Në Kongres morën pjesë
32 delegatë me të drejtë vote, që përfaqësonin 26 qytete e shoqëri të ndryshme
shqiptare
10 - Cuca e maleve që këputi prangat - Esad Dujaka Deja Vu
Cuca e maleve që këputi
prangat...
E diele mbrëma. Në Tiranë, në njerën nga sallat më të mëdha të Pallatit të kulturës. Në skenën e Teatrit të Operës dhe Bale tit- „CUCA E MALEVE”, balet në dy pjesë. Ani pse ishte shfaqur edhe shumë herë përpara, publik pati për deri në vendet e fundit në sallë. Në mesin e tyre punëtorë, nxënës, studentë e të tjerë. Edhe më të vegjlit që kishin ardhur me prindërit e tyre. Fiks në orën 18 ngrihet perdja e ndizen reflektorët me gjithfarë ngjyrash. Kumbojnë tingujt e muzikës, që thua se po dalin nga thellësia e tokës. Muzikë e fuqishme, që ndërthuret e mishërohet aq mjeshtërisht me çdo
E diele mbrëma. Në Tiranë, në njerën nga sallat më të mëdha të Pallatit të kulturës. Në skenën e Teatrit të Operës dhe Bale tit- „CUCA E MALEVE”, balet në dy pjesë. Ani pse ishte shfaqur edhe shumë herë përpara, publik pati për deri në vendet e fundit në sallë. Në mesin e tyre punëtorë, nxënës, studentë e të tjerë. Edhe më të vegjlit që kishin ardhur me prindërit e tyre. Fiks në orën 18 ngrihet perdja e ndizen reflektorët me gjithfarë ngjyrash. Kumbojnë tingujt e muzikës, që thua se po dalin nga thellësia e tokës. Muzikë e fuqishme, që ndërthuret e mishërohet aq mjeshtërisht me çdo
9 - Shkodër: “Treni mendjemadh” - Esad Dujaka Deja Vu
Të nesërmen morëm rrugën kah Kruja. Jo fort larg Tiranës, autobusi
ynë ndalet për një çast. Kalon një tren para nesh dizel-lokomotiva i
tërheq pas disa dhjetëra vagona lë rinj, ngjyrë të gjelbër. Është ky treni
i shpejt që vjen nga Laçi për Tiranë.
- Ky është „treni mendjemadh”. Këtë emër ia kanë dhënë Kavaja,
pasi ai nuk ndalet aty, thotë si në mahi Tonin Harapi, kompozitor i
njohur i cili atë ditë na shoqëronte.
Kuptojmë se të gjithë trenat e udhëtarëve këtu, janë me lokomotiva
të këtilla. Edhe trenat e shpejtë populli i quan „trena me ndjemëdhenj”.
Shikimi më ndalet në arat e pamegja. Tokë pune edhe në kodrinat
për rreth. Në to përthekohen si unaza rradhat e
8 - Në Durrës - qytetin muze - Esad Dujaka Deja Vu
Durrësi, qytet i vjetër e me një histori të bollshme. Atë lashtësinë e
tij e kuptojmë më së miri në Muzeun arkeolog]ik. Shpjegimet na i jep
historjanja e re, Hovake Hoxholli.
Në Muzeun arkeologjik të Durrësit janë të ekspozuara dhe mirë të
ruajtura gravura, vizatime, shtylla, pllaka e shumë të tjera materiale
interesante që flasin më së miri mbi lashtësinë e ilirëve dhe historinë e
tyre gjatë shekujve. Nëpër vitrina prej qelqi janë të vendosura armët ilire
të shekullit III-II para epokës sonë, enë prej qelqi (shek. I p.e.s.), enë
e stilit apul - kohë e Zeusit (shek. III i epokës sonë), reliev - luftim në
7 - “Fletërrufetë” dhe “heronjtë e punës” - Esad Dujaka Deja Vu
Me autobusin e „Albturistit” shpejtojmë rrugëve të gjera e të asfaltuara
nëpër paralagjet e Tiranës. Pikërisht në orën njëmbëdhjetë para
dite duhej të ishim në Uzinën ,.Traktori”, në njërën prej qendrave më të
mëdha e më rëndësishme industriale të kryeqytetit të Shqipërisë.
Në hyrje takohemi me një të ri, i cili na priti dhe na shoqëroi gjatë
dy orëve sa i kaluam këtu duke na dhënë shpjegime të shumta, për
ato që neve na interesonin. Në e parë mendova se është punëtor i zakonshëm.
I veshur modest, me “kombinoqe” të punës ku në xhepin e
sipërm i shkruante vetëm Uzina „Traktori”. Vasili, ishte brigadier në
njërën prej reparteve të këtushme. Më vonë kuptojmë se Vasili
6 - Shqipëri: Ku janë dhe ç’bëjnë tani profetët? - Esad Dujaka Deja Vu
Në Shkodër e vizituam edhe Pallatin e sporteve. Atë mbrëmje sportistët
e rinj bënin ushtrime. Ishin djem faqekuq e të zhvilluar mirë. Në
sallën tjetër stërvitin ata që ngrehin pesha. Me ta është trajneri i cili i
këshillon, i udhëzon, ua mëson rregullat se si më lehtë mund të ngrihet
pesha e rëndë 40, 50, 60 kilogramë. Janë të gjithë nxënës të shkollave
të mesme të Shkodrës. E kur ushtrimet e parapara të asaj nate dhjetori
morën fund, ata me fytyra të mërdhezura e të djersitur, pa bërë zhurmë,
dalin nga salla. Na përshëndesin me buzë në gaz. Ne vazhdojmë të vizitojmë
edhe sallat e tjera të këtij Pallati. Ndizen reflektorët e mëdhenj. Jemi
tani në sallën më të madhe, e cila mund
5 - Te një varr i harruar - Esad Dujaka Deja Vu
Disa pëllëmbë toke në Zym të Hasit e bëjnë varrin e shkrimtarit
tonë Shtjefën Gjeçovi! Atje pushojnë eshtrat e tija me vite të tëra: edhe
në këto ditë dïmëri mbi varr të të cilit (ndoshta) po palohet bora e parë.
Mbi atë varr i cili nuk dallon prej të tjerëve për rreth. As nuk është
i rrethuar e as nuk ka ndonjë rrasë mermeri mbi të cilën do të zënin
vend do fjalë për te - se ishte shkrimtar, se na deshi, se e duam ... Ai varr
që po shkatërrohet dita- ditës, po bëhet rrafsh me tokën e një ditë kemi
druajtje se mos do të fshihet nga faqja e dheut.
Ne e duam, u muar vesh, Gjeçovin. Na i la si kuj tim se ishte, shumë
4 - Dëshirat e zëna pick... - Esad Dujaka Deja Vu
(Dialog i imagjinuar me 75 vajza fshatare të komunës së Gjakovës, të
cilat sivjet e kryen shkollën fillore, por që nuk janë më nxënëse.)
NDOSHTA NUK PO E NDIENI zërin tonë të shtjerrë, të frikësuar
që del i përzier me dënesje të mëshehta. Të një fjale jemi e një hall të
përbashkët e kemi: si t’ia bëjmë me këto pranga të padukshme të cilat
për ditë e më shumë po na e rëndojnë zemrën? Ju mundeni vetëm t’i
paramendoni se si duken këto pranga, por nuk e dini si të shitojnë, si ta
ndajnë rritën. Nuk kemi forcë e aq guxim të ngrisim grushtat tonë - e
t’i thyejmë xhamat e dritareve pas të cilave janë ditët e bardha, drita e
diturisë - SHKOLLA. Ajo dritë që aq shumë e
3 - Jepni për shkollën! - Esad Dujaka Deja Vu
Jepni për shkollën!
Atëherë është biseduar se kushtet ne të cilat po punojnë shumica e shkollave fillore, këtu, në Kosovë, nuk janë hiç të mira. Janë do të dhëna që të bindin në këtë, të cilat si të tilla të mbushin mendjen që të kalosh prej fjalës në vepër e këtij aksioni sa me vend aq edhe human t’i jepet krahu i së mbarës në mënyrë që të niset rrugës së dëshiruar. Po i shënojmë vetëm ca të dhëna, që do ta ilustrojnë deri diku gjendjen e tanishme në shkollat tona: - vetëm O, 63 m1 i takon nxënësit tonë nga sipërfaqja që është nën kulm të shkollës (lexo: ky nu- mër në ca vende bie edhe në 0,30 m1), gjersa normat peaagogjike
Atëherë është biseduar se kushtet ne të cilat po punojnë shumica e shkollave fillore, këtu, në Kosovë, nuk janë hiç të mira. Janë do të dhëna që të bindin në këtë, të cilat si të tilla të mbushin mendjen që të kalosh prej fjalës në vepër e këtij aksioni sa me vend aq edhe human t’i jepet krahu i së mbarës në mënyrë që të niset rrugës së dëshiruar. Po i shënojmë vetëm ca të dhëna, që do ta ilustrojnë deri diku gjendjen e tanishme në shkollat tona: - vetëm O, 63 m1 i takon nxënësit tonë nga sipërfaqja që është nën kulm të shkollës (lexo: ky nu- mër në ca vende bie edhe në 0,30 m1), gjersa normat peaagogjike
2 - Ku është dora e pajtimit? - Esad Dujaka Deja Vu
Ku është dora e pajtimit?
Në trevat tona çdo vit vrasjet, që rrjedhë e kanë gjakëmarrjen, gjithnjë po shtohen. Nis në vitin 1965 ky numër është 41, më 1966- 64 më 1967- 71 e më 1968 — 89, gjersa vetëm në katër muajt e parë të këtij viti janë bërë 25 vrasje...! Nga këto po shtohet edhe numri i familjeve që gjënden në të ashtuquajturin „burg shtëpiak”. Vjet 60 sosh në Kosovë me më se 870 anëtarë nuk eiixojnë të shkelin as prakun e shtëpisë. Në mesin e tyre ka edhe fëmijë, asi të moshës jomadhorc, asi që nuk guxojnë të shkojnë në shkollë... * * * Për ZENELIN kam pasë shkruajtur edhe para ca vitesh. Ju nuk e njihni atë, por mjafton të dini se atë e ka vrarë koha... Dhe, jo veiëm atë. Si ai ka
Në trevat tona çdo vit vrasjet, që rrjedhë e kanë gjakëmarrjen, gjithnjë po shtohen. Nis në vitin 1965 ky numër është 41, më 1966- 64 më 1967- 71 e më 1968 — 89, gjersa vetëm në katër muajt e parë të këtij viti janë bërë 25 vrasje...! Nga këto po shtohet edhe numri i familjeve që gjënden në të ashtuquajturin „burg shtëpiak”. Vjet 60 sosh në Kosovë me më se 870 anëtarë nuk eiixojnë të shkelin as prakun e shtëpisë. Në mesin e tyre ka edhe fëmijë, asi të moshës jomadhorc, asi që nuk guxojnë të shkojnë në shkollë... * * * Për ZENELIN kam pasë shkruajtur edhe para ca vitesh. Ju nuk e njihni atë, por mjafton të dini se atë e ka vrarë koha... Dhe, jo veiëm atë. Si ai ka
1 - Më thanë, shkruaj vetëm serbisht - Esad Dujaka Deja Vu
Vëndi: Në njerën nga zyret e Drejtoratit të shërbimeve shoqërore në Viti. Aktorë: Ismet Kurteshi, kryetar i Konferencës komunale të LR dhe nëpunësja, RIFADIJE MUSLIU. Ismeti pohon, se atë ditë kishte pas kthyer këtu, ashtu spontanisht, të bëjë një vërejtje o sygjerim - pa të keq, në mënyrë shoqërore. Paska kërkuar arsyen e vërtetë, pse thirrjet që ishin dèrguar në terren, ishin të shkuar vetëm në gjuhën serbokroate. Por, prej nëpunëses
Iscriviti a:
Post (Atom)