Yrjet Berisha - Proza e Camajt - 2 Idetë letrare

II. Idetë letrare 

Veprat letrare të Martin Camajt janë tekste fiktive që anojnë nga arti me përmasa nacionale, me peshën e etnosit, të filozofisë, të ligjësisë, të dokeve tona, të mentalitetit malësor etj. Thjerrëza e shkrimtarit detyrë të vet ka shkrimin e artit të magjishëm, këtij materiali fiktiv, receptori lehtë mund të prekë në plagët e mëdha shoqërore, në horizontet e së cilës s’duket drita e diellit. Autori në mënyrë të veçantë njeh doket tona, mitet, legjendat, këngët kreshnike, historinë, gjeografinë, psikologjinë, filozofinë etj. Ka një barometër të saktë e origjinal për dilemat e mëdha që e lidhën dhe e munduan njeriun tonë; të mirat e të këqijat, problemet njerëzore, shoqërore, bëhen shkaktarë të ngritjes së spirales së të papriturave e fatkeqësive reale që

Yrjet Berisha - Proza e Camajt - 1 Tematika

I. Tematika

Hyrje

Veprat letrare e shkrimtarit Martin Camajt gjatë disa dhjetëvjetësheve kanë qenë të lëna anash nga historia e kritika e letërsisë sonë, sepse ky autor, tok me disa të tjerë, ka jetuar e ka krijuar larg atdheut. Këta kanë qenë letrarë të injoruar për shkaqe jashtëletrare. Përkundër këtij fakti, krijimtaria e tyre letrare edhe pse e shkruar dhe e botuar jashtë atdheut, ka pasur ndikim të madh e të tërthortë edhe në shkollat e mëvonshme letrare. Mendimi kritik letrar për veprat e këtyre autorëve ka ekzistuar (natyrisht më tepër në biseda private), por nuk është shkruar a interpretuar në revista letrare e në libra të veçantë kritikë a të historisë së letërsisë. Qarqet ideologjike qëllimshëm krijuan vakuum në artin tonë. Kështu këtë autor Tirana e mohoi sikur të mos ishte i gjallë! Në qarqet letrare të Prishtinës qe poet i dashur meqë botoi dy vëllime me poezi më 1953 dhe më 1954. Madje edhe vetë Camaj këto bashkëpunim me Prishtinën do t’i pohojë në një letër private-zyrtare që ia shkruan një bashkëpunëtori të revistës “Shejza”: “Mbasi Shejzat dalin 64 faqesh po e botojmë krejt. Ishalla, na ndihmon Zoti e nuk do të ndalet ky aktivitet i nisun për shkak të pares. Revista asht pëlqye dhe në Kosovë prej Yrjet Berisha shum kuj dhe nji